ხელოვნური ინტელექტის ეროვნული სტრატეგიის საჭიროებები, შესაძლებლობები და რისკები

თანამედროვე ეპოქაში ერთ-ერთი მთავარი ფასეულობა დროული და სანდო ინფორმაციის გაზიარება და მიღებაა, მისი მიღწევის საუკეთესო გზას საჯარო და კერძო სექტორის ციფრული ტრანსფორმაცია წარმოადგენს. გაციფრულების მიზანია სამთავრობო უწყებებში, ბიზნეს სექტორსა თუ სხვა დაინტერესებულ მომხმარებლებს შორის მართვის თანამედროვე მეთოდების დანერგვის გზით გაიზარდოს ინფორმაციის გაცვლის ეფექტიანობა, ასევე უზრუნველყოს მომხმარებელი, რომ სამყაროს ნებისმიერი წერტილიდან, სახლიდან თუ ოფისიდან გაუსვლელად, ონლაინ რეჟიმში, რამდენიმე მარტივი ოპერაციის განხორციელებით ისარგებლოს სამთავრობო სტრუქტურების ელექტრონული სერვისებით და მნიშვნელოვნად დაზოგოს დრო და ფინანსური რესურსი.

ციფრული ტრანსფორმაცია არის მიდგომა, როდესაც ტექნოლოგიებისა და ინფორმაციის გამოყენებით დაცულ გარემოში სისტემის ძირითადი ელემენტები ისე გარდაიქმნება, რომ განსახორციელებელი საქმიანობა თანხვედრაში იყოს თანამედროვე გამოწვევებთან და მოიპოვოს უპირატესობა.

ხელოვნური ინტელექტის (AI) მიმართ ინტერესი სწრაფად იზრდება როგორც საჯარო, ისე კერძო სექტორებში. ხელოვნური ინტელექტი გულისხმობს მანქანაზე დაფუძნებულ სისტემას, რომელიც სცილდება განსაზღვრულ შედეგებსა და სცენარებს და აქვს უნარი, მიბაძოს ადამიანს მსგავს აღქმაში, შემეცნებაში, დაგეგმვაში, სწავლაში, კომუნიკაციასა და ფიზიკური მოქმედებებაში. AI-ს შეუძლია გააკეთოს პროგნოზები, შეიმუშაოს რეკომენდაციები და მიიღოს გადაწყვეტილებები, რომლებიც გავლენას მოახდენს რეალურ ან ვირტუალურ გარემოზე. ხელოვნური ინტელექტი (AI) წარმოადგენს უზარმაზარ შესაძლებლობებს ჩვენთვის, როგორც ინდივიდებისთვის, ასევე საზოგადოებისთვის. AI-ზე დაყრდნობით შესაძლებელია განვითარდეს ახალი, უფრო ეფექტური ბიზნესმოდელები და ეფექტური, მომხმარებელზე ორიენტირებული სერვისები საჯარო სექტორში. ხელოვნური ინტელექტის განვითარება და გამოყენება მოითხოვს მყარ საკომუნიკაციო ინფრასტრუქტურასა და გამოთვლით ძალაზე წვდომას.

მნიშვნელოვანია, საქართველომ ინვესტირება განახორციელოს AI-ის ისეთ სფეროებში, რომლებშიც ჩვენ გვექნება სხვადასხვა უპირატესობა. საჯარო მმართველობის პროცესში აუცილებელია ქვეყანაში არსებობდეს ერთიანი ეროვნული სტრატეგია ციფრული მმართველობისა და ხელოვნური ინტელექტის დანერგვისა და განვითარების შესახებ ქვემოთ ჩამოთვლილი პრიორიტეტული მიმართულებებით:

• იუსტიციის სისტემა
• განათლება
• სოფლის მეურნეობა
• ჯანდაცვა

ციფრულ მართვაზე გადასვლა, პირველ რიგში, მოითხოვს ეროვნული სტრატეგიის გეგმის შექმნას საერთაშორისოდ აღიარებულ პრინციპებზე დაყრდნობით, რაც მოიცავს:

• ღიაობას, გამჭვირვალობასა და ინკლუზიურობას
• ჩართულობასა და მონაწილეობას პოლიტიკის შემუშავებასა და სერვისის მიწოდებაში
• საჯარო სექტორში მონაცემებზე ორიენტირებული კულტურის შექმნას
• კონფიდენციალურობის დაცვას და უსაფრთხოების უზრუნველყოფას
• ლიდერობასა და პოლიტიკურ ვალდებულებას
• ციფრული ტექნოლოგიების თანმიმდევრულ გამოყენებას პოლიტიკის სფეროებში
• მმართველობის ეფექტური ჩარჩოების შექმნას კოორდინირებისთვის
• მთავრობებთან საერთაშორისო თანამშრომლობის გაძლიერებას
• მკაფიო სამუშაო აღწერილობის შემუშავებას
• ICT პროექტების მართვის შესაძლებლობების გაძლიერებას
• ციფრული ტექნოლოგიების შესყიდვას
• სამართლებრივი და მარეგულირებელი ჩარჩოს შექმნას

ეროვნული სტრატეგიული გეგმა, ასევე, უნდა მოიცავდეს იმ მიზნებს, რომლებიც უზრუნველყოფს NRC მზადყოფნას მარეგულირებელი გადაწყვეტილების მისაღებად. შექმნის ორგანიზაციულ ბაზას ხელოვნური ინტელექტის განსახილველად, რათა მუდმივად აკონტროლოს და განაახლოს აპლიკაციები. გააძლიეროს და გააფართოოს AI პარტნიორობა. განავითაროს ხელოვნური ინტელექტის კომპეტენტური სამუშაო ძალა და დაიცვას კიბერუსაფრთხოება.

ტექნოლოგიური განვითარება გამოიწვევს ცვლილებებს შრომის ბაზარზე და ცვლილებების ტემპი დაჩქარდება. კვალიფიკაციის ამაღლებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების შესაძლებლობები - როგორც სამუშაო ადგილზე, ასევე სასწავლო პროგრამების სახით - შესაბამისად, სულ უფრო მნიშვნელოვანი გახდება, რადგან ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება უფრო ფართოდ გავრცელდება შრომის ბაზარზე. მნიშვნელოვანია, საქართველომ გამოიყენოს ხელოვნური ინტელექტის ინოვაციური პოტენციალი. ხელოვნური ინტელექტის განვითარება და გამოყენება შეიძლება გახდეს გარკვეული გამოწვევების საფუძველი, განსაკუთრებით, AI-სთვის, რომელიც ეფუძნება პერსონალურ მონაცემებს. ამიტომ საჭიროა უწყვეტი მსჯელობა იმაზე, თუ რა არის საჭირო სასურველი შედეგის მისაღებად და რა ღონისძიებები უნდა განვახორციელოთ არასასურველი განვითარების თავიდან ასაცილებლად. საქართველოში ხელოვნური ინტელექტი დაფუძნებული უნდა იყოს ეთიკურ პრინციპებზე, კონფიდენციალურობასა და მონაცემთა დაცვის პატივისცემაზე, კარგ კიბერუსაფრთხოებაზე.

საქართველომ, ხელოვნური ინტელექტის დანერგვის და ეროვნული სტრატეგიული გეგმის შემუშავების მიზნით, მონაწილეობა უნდა მიიღოს ევროპულ და საერთაშორისო ფორუმებში. ხელოვნური ინტელექტის ეროვნული სტრატეგიის შექმნა მნიშვნელოვანია როგორც სამოქალაქო, ისე საჯარო სექტორისათვის. სტრატეგია ფოკუსირებული უნდა იყოს იმის დაზუსტებაზე, თუ რას გულისხმობს ხელოვნური ინტელექტი და აღწერდეს იმ სფეროებს, რომლებშიც მნიშვნელოვანი იქნება ხელოვნური ინტელექტის შესაძლებლობების გამოყენება.

ხელოვნური ინტელექტის შესაძლებლობები და უპირატესობებია:

• ადამიანის მიერ დაშვებული შეცდომების შემცირება
• ხელმისაწვდომობა უწყვეტ რეჟიმში
• დახმარება მუშაობაში
• ციფრული დახმარება
• უფრო სწრაფი გადაწყვეტილებები
• რაციონალური გადაწყვეტილები
• სამედიცინო აპლიკაციები
• უსაფრთხოების გაუმჯობესება
• ეფექტური კომუნიკაცია

მიუხედავად იმისა,რომ ხელოვნური ინტელექტის დანერგვას ბევრი სიკეთის მოტანა შეუძლია, მას თან ახლავს რისკები,რომელთა გათვალისწინება და მათ თავიდან ასაცილებლად პრევენციული ღონისძიებების დაგეგმვა მნიშვნელოვანია AI ტექნოლოგიების წარმატებით დანერგვისა და პროცესების ოპტიმატიზაციისთვის.

ხელოვნური ინტელექტის რისკებია:

• სამუშაოს დაკარგვა ავტომატიზაციის გამო
• კონფიდენციალურობის დარღვევა
• "დიპფეიქსი"
• მცდარი მონაცემებით გამოწვეული ალგორითმული მიკერძოება
• სოციალურ-ეკონომიკური უთანასწორობა
• ბაზრის არასტაბილურობა

ჩვენ ვცხოვრობთ ხელოვნური ინტელექტის უდიდესი პროგრესის ხანაში. ის არის საუკეთესო რამ ტექნოლოგიაში, რამაც გავლენა იქონია თითქმის ყველა ინდუსტრიის მომავალზე. მოთხოვნის გაზრდის გამო ხელოვნური ინტელექტის დარგში უფრო მეტი პროფესიონალია საჭირო. WEF-ის თანახმად, ხელოვნური ინტელექტის მიერ 2023 წლისთვის 133 მილიონი ახალი სამუშაო ადგილი შეიქმნება. დიახ, სწორედ ეს არის AI მომავალი. ციფრული ტრანსფორმაცია არ არის არჩევანი, არამედ ეს არის გარდაუვალი გზა თანამედროვე განვითარებული ქვეყნების წინსვლისა და წარმატებისთვის. ხელოვნური ინტელექტით მხარდაჭერილ სერვისებს არაერთი სიკეთის მოტანა შეუძლია კაცობრიობისთვის. საქართველოში, საჯარო თუ კერძო სექტორში, ამ ტექნოლოგიის ფართომასშტაბიანი გამოყენებით შესაძლებელია ეფექტიანობის, ეფექტურობის, რესურსების დაზოგვისა და მაღალწარმადობის დადასტურებული მაჩვენებლების მიღება.